Zoals gezegd is 2015 duidelijk een kanteljaar geweest. Met het woord "kantelen" willen we twee veranderingen aanduiden: Verandering in het takenpakket van de gemeenten en verandering in de wijze van organiseren van de relatie tussen burgers en bedrijven enerzijds en de gemeente anderzijds.
De kadernota 2015 gold als vertrekpunt voor de programmabegroting 2015-2018. Het financiële meerjarig beeld bij de gemeenten was in 2015 in Nederland negatief. Dit gold ook voor onze gemeente. Bij de begroting 2014 is al een enorme ombuigingsopdracht (oplopend tot € 1.133.000 in 2017) door uw raad meegegeven.
Nadat gedurende al meerdere jaren sterk werd ingezet op bezuinigingen en verbeteren van de efficiency was het bij het opstellen van de begroting 2015 helaas onvermijdelijk om verdere maatregelen uit te werken die wederom tot een meerjarige sluitende begroting leiden. Wij hebben nog actiever ingezet op een strakke begrotingsdiscipline en het aangeven wanneer de middelen niet (meer) nodig zijn. Beide ombuigingsoperaties zijn nog in uitvoering.
De eerste jaren (2015 en 2016) lieten oorspronkelijk weliswaar tekorten zien, maar in de jaren daarna is weer sprake van positieve cijfers.
Om de nieuwe rol van de gemeente Bergen mede mogelijk te maken, hebben we gebruik gemaakt van onze strategisch sterke punten. Dit uitgangspunt is vastgelegd in de visie 2030, inclusief de speerpunten 'Ondernemen met de Natuur' en 'Sociale Cohesie'. Er zijn mooie dwarsverbanden gelegd tussen de speerpunten, die geleid hebben tot een kruisbestuiving. Indien we blijven investeren in de verankering van beide speerpunten in het denken en handelen van onze gemeenschap, leidt de toegenomen welvaart uiteindelijk ook tot een toename van het welzijn ten behoeve van onze gemeenschap.
2015 is het eerste jaar waarin de transities van het sociaal domein definitief in werking zijn getreden. Met de nodige onzekerheid, zijn in de begroting de transities uitgewerkt volgens de wensen van de raad.
De decentralisaties zijn budgettair neutraal verwerkt. De budgetten worden drie jaar lang geoormerkt, met in het derde jaar tevens de (financiële) evaluatie.
De reden hiervan is helder: we ontvangen een zeer omvangrijk budget met grote verantwoordelijkheden. Het is van belang om hier ervaring in op te doen en niet te snel conclusies te trekken uit de eerste ervaringen.
In 2015 hebben wij een nieuw planning & control systeem (hierna te noemen P&C) aangeschaft met als doel de begroting- en verantwoordingsdocumenten te verbeteren door:
- De begroting- en verantwoordingsdocumenten leesbaarder, overzichtelijker en dunner te maken;
- De ondersteunende middelen gebruikersvriendelijker te maken;
- De P&C producten toegankelijker te maken door het invoeren van digitale rapportering.
Met de aanschaf van het P&C systeem moet een duidelijke, volgbare en meetbare verbinding ontstaan tussen wat de raad wil bereiken, het college daarvoor wil doen, het management uitzet en de budgethouders en budgetbeheerders evenals de medewerkers daadwerkelijk uitvoeren. Het systeem is voor het eerst toegepast bij het opstellen van de begroting 2016 en nu ook bij het opstellen van de jaarstukken. Het systeem zal in de loop van jaren verder tot ontwikkeling komen.
Met ingang van 2015 is er gekozen voor een nieuwe begrotingsopzet. We kennen nu een drietal programma’s die weer verder onderverdeeld zijn naar thema's. De indeling van de jaarstukken is volledig afgestemd op de voorschriften. Daarmee is er een duidelijke scheiding tussen beleid (jaarverslag) en financiën (jaarrekening).
In dit jaarverslag legt het college verantwoording af over de realisatie van de programma's.