Dit thema gaat over het besturingsmodel van de gemeentelijke overheid met als belangrijkste actoren de:

• Gemeenteraad

• De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan in de gemeente; de raad neemt beslissingen die belangrijk zijn voor de gemeente.
• Eén keer in de 4 jaar kiezen de inwoners van Bergen hun lokale vertegenwoordigers.
• De belangrijkste beleidsdoelstellingen voor een raadsperiode zijn vastgelegd in het coalitieprogramma dat de partijen, die samen het college vormen, hebben gesloten na de verkiezingen. De uitvoering van het coalitieprogramma vindt plaats via een in de beleids- en begrotingscyclus uitgewerkte planning.
• Een belangrijke taak van de gemeenteraad is het controleren van het college op een juiste uitvoering van beleid conform de afgesproken beleids- en financiële randvoorwaarden.
  Bij de controletaak gebruikt de raad de hulp van een accountant en rekenkamercommissie.

• B en W

• Het college van burgemeester en wethouders (college van B en W) vormt het dagelijks bestuur van de gemeente.
• De belangrijkste taak van het college van B en W is de voorbereiding en uitvoering van de besluiten van de gemeenteraad. Daarnaast voert het college zelfstandig wetten en regelingen van Rijk en provincie uit. Dit heet het medebewind.
• Als dagelijks bestuur is het college als eerste verantwoordelijk voor de financiën van de gemeente.

• Burgemeester

De burgemeester is voorzitter van de gemeenteraad en van het college van B en W. Daarnaast heeft zij een aantal eigen taken en bevoegdheden. Een onderdeel van de portefeuille van de burgemeester is de handhaving van de openbare orde en veiligheid. Onder andere bij rampen kan zij opdrachten geven die nodig zijn voor het handhaven van de openbare orde of voor beperking van gevaar voor de burgers. Ook heeft de burgemeester inhoudelijke portefeuilles, zoals financiën en bedrijfsvoering.

• Wethouders

Wethouders worden benoemd door de gemeenteraad. Iedere wethouder heeft zijn eigen taakgebied (portefeuille), maar als bepaalde bevoegdheden gebruikt moeten worden, beslist het hele college.

• Raadsgriffie   

De raadsgriffie ondersteunt de gemeenteraad bij zijn werkzaamheden.

• Bij “ondernemen met de natuur” gaat het erom samen met de Bergense ondernemers een klimaat te scheppen waarin meer dan tot nu toe de mogelijkheden worden benut om geld te verdienen in en met de prachtige omgeving. We stimuleren ondernemers om initiatieven te ontplooien die uiteindelijk borgen dat er in Bergen een gezonde economie is/ blijft met voldoende werkgelegenheid. Gaandeweg willen we ontdekken waar de gemeente nog nodig is en wat we aan het vrije spel van ondernemers kunnen overlaten.

• Bij “sociale cohesie” gaan we er vanuit dat een gemeenschap in hoge mate zelf bepaalt hoe het dorp en haar inwoners hierbinnen functioneren. Als gemeente willen we aansluiten bij de wensen van onze inwoners. We willen participeren in het dorp in plaats van te bedenken wat goed is voor het dorp. Hierbij blijven wij als gemeente vangnet voor de meest kwetsbare doelgroepen.

• Het coalitieprogramma 2014-2018 heeft als titel Samenwerken aan een leefbaar, sterk en sociaal Bergen.

• Sterkere activering en eventueel participatie van de inwoners en ondernemers is een belangrijk element voor de komende jaren. Dit bereiken we als gemeentelijke overheid door waar mogelijk, nodig en haalbaar naast of zelfs in de plaats van burgerparticipatie overheidsparticipatie toe te passen. Vanaf begin 2015 worden raads- en commissievergaderingen via internet uitgezonden, op deze manier komt de raad bij de mensen thuis.

• Vanaf 2015 is de gemeente in nog ruimere mate verantwoordelijk voor de zorg van onze burgers. Het rijk heeft een drietal grote zorggebieden (3 D’s ) overgedragen aan de gemeenten. De met de overgehevelde zorgtaken gemoeide gelden zijn bovendien door het rijk gekort. Dit betekent dat er een enorme inspanning van de gemeente gevraagd wordt. Inhoudelijk is hier bij programma 1 op in gegaan.

• Om zijn controlerende en kaderstellende rol nog beter te kunnen oppakken, heeft de raad besloten de sinds 2011 inactieve rekenkamer commissie nieuw leven in te blazen. Deze commissie start haar werkzaamheden in 2016. In 2016 zal de raad een beslissing nemen over eventuele aanpassing van haar werk- en vergaderwijze met het doel inwoners meer te betrekken bij de politieke besluitvorming.

• De rol van de gemeente verandert. Ook in de speerpunten is het de bedoeling om de rol van de gemeente kleiner en de rol van burgers en ondernemers groter te maken. Buiten het gemeentehuis vinden de ontwikkelingen plaats waar binnen mee gewerkt wordt. De organisatie en de medewerkers moeten hiervoor klaar gemaakt worden. Dit hebben we Ambtenaar 2.0 gedoopt. Het gaat er hierbij om dat een ieder zich ten volle bewust is van het feit dat de gemeenten meer en meer in een netwerk opereren.

• Soms is de gemeente onvermijdelijk nog OVERheid, dan moet er gecontroleerd of gehandhaafd worden of betaald worden. Vaker gaat het om stimuleren, meedenken, faciliteren. Wij willen dat onze medewerkers meer en meer via deze weg van meedenken, stimuleren en faciliteren hun werk doen en ook overigens in alle opzichten taak volwassenheid laten zien. Wij hebben de overtuiging dat dit uiteindelijk de dienstverlening ten goede komt. Een cultuurveranderingsproces dus dat primair is gericht op het contact met inwoners, ondernemers en andere externe partijen maar dat ook interne (samenwerkings-) aspecten heeft. We zijn hiermee al in 2014 gestart, maar dit proces moet ook in 2016 en verder invulling krijgen.

• Wij hebben u een informatiebrief gestuurd over de samenhang van dit cultuurveranderingsproces met de (beperkte) aanpassing van de organisatiestructuur en de uitdrukkelijke wens om ook de werkomgeving, het gemeentekantoor, bij de tijd te brengen. De dienstverlening en onderlinge samenwerking op peil brengen zonder een aanpak van de nog grotendeels uit kantoorcellen bestaande huisvesting zal namelijk moeizaam worden.
  
• Een belangrijk element bij al deze impulsen is de uitwerking van het strategisch communicatiebeleid. Hoe kunnen we zorgen dat de media het nieuws uit Bergen vaker en enthousiaster oppakken. Hoe kunnen we social media hierbij inzetten en hoe kunnen we onze inwoners meer betrekken bij waar we mee bezig zijn. De uitwerking hiervan is opgeschort in 2015 en zal voor een groot deel in 2016 plaatsvinden, maar de komende tijd moet dit al merkbaar worden.